Ontdekking en zichtbaarheid
Messier 13 werd in 1714 ontdekt door Edmond Halley en op 1 juni 1764 door Charles Messier gecatalogiseerd in zijn lijst van objecten die niet voor kometen mogen worden aangezien; Messiers lijst, inclusief Messier 13, werd uiteindelijk bekend als de Messiercatalogus. De sterrenhoop bevindt zich op rechte klimming 16h 41,7m, declinatie +36° 28'. Messier 13 wordt door astronomen vaak omschreven als de meest magnifieke bolvormige sterrenhoop die voor noordelijke waarnemers zichtbaar is.
Ongeveer een derde van de afstand van Wega naar Arcturus vormen vier heldere sterren in Hercules het Keystone-asterisme, de brede torso van de held. M13 is te zien in dit asterisme op 2⁄3 van de afstand noordwaarts (ten westen) van Zeta naar Eta Herculis. Met een schijnbare magnitude van 5,8 is Messier 13 op donkere nachten mogelijk met het blote oog zichtbaar, zelfs met een afgewende blik. Messier 13 is prominent zichtbaar in een traditionele verrekijker als een heldere, ronde lichtvlek. De diameter is ongeveer 23 boogminuten en is gemakkelijk te zien met kleine telescopen. Een telescoopopening van minstens 10 centimeter lost sterren in de buitenste regionen van Messier 13 op als kleine lichtpuntjes. Alleen grotere telescopen lossen echter sterren op die verder in het centrum van de cluster liggen. De cluster is het hele jaar door zichtbaar vanaf breedtegraden boven 36 graden noorderbreedte, met de langste zichtbaarheid in de lente en zomer op het noordelijk halfrond.
Vlakbij Messier 13 bevindt zich NGC 6207, een edge-on sterrenstelsel van magnitude 12 dat zich 28 boogminuten direct ten noordoosten bevindt. Een klein sterrenstelsel, IC 4617, bevindt zich halverwege NGC 6207 en M13, ten noordnoordoosten van het centrum van de grote bolvormige sterrenhoop. Bij lage vergroting wordt de sterrenhoop omgeven door twee sterren van magnitude 7.
Kenmerken
M13 heeft een diameter van ongeveer 145 lichtjaar en bestaat uit enkele honderdduizenden sterren, waarvan het aantal schattingen varieert van ongeveer 300.000 tot meer dan een half miljoen. De helderste ster in de sterrenhoop is een rode reus, de veranderlijke ster V11, ook bekend als V1554 Herculis, met een schijnbare visuele magnitude van 11,95. M13 bevindt zich op een afstand van 22.200 tot 25.000 lichtjaar van de aarde en de bolvormige sterrenhoop is een van de meer dan honderd sterren die rond het centrum van de Melkweg draaien.
De sterren in deze cluster vallen duidelijk in de categorie Populatie II, met een aanzienlijk lager metaalgehalte dan Populatie I-sterren zoals de Zon en de meeste andere sterren in de directe nabijheid van de Zon. M13 als geheel bevat slechts ongeveer 4,6% van de hoeveelheid ijzer die de Zon bevat.
De afzonderlijke sterren in deze bolvormige sterrenhoop werden voor het eerst in 1779 waargenomen. Vergeleken met de sterren in de buurt van de Zon zijn de sterren van de M13-populatie meer dan honderd keer dichter op elkaar gepakt. Ze staan zo dicht op elkaar dat ze soms botsen en nieuwe sterren produceren. De nieuw gevormde, jonge sterren, bekend als "blue stragglers", zijn bijzonder interessant voor astronomen.
De laatste drie veranderlijken (V63, V64 en V65) werden respectievelijk in april 2021, maart 2022 en januari 2024 vanuit Spanje ontdekt.
Arecibo-bericht
Het Arecibo-bericht uit 1974, dat gecodeerde informatie bevatte over het menselijk ras, DNA, atoomnummers, de positie van de aarde en andere informatie, werd vanaf de radiotelescoop van het Arecibo Observatorium naar Messier 13 gestuurd als experiment om contact te leggen met potentiële buitenaardse beschavingen in de sterrenhoop. M13 werd gekozen omdat het een grote, relatief nabije sterrenhoop was die beschikbaar was op het moment en de plaats van de ceremonie. De sterrenhoop zal zich tijdens de transittijd door de ruimte verplaatsen; de meningen verschillen over de vraag of de sterrenhoop in staat zal zijn om het bericht te ontvangen tegen de tijd dat het arriveert.
Totaal 11 uur (113x 5 min + 95x 1 min HDR core) belicht in de nachten van 28 maart en 1 - 8 april, 2025. Kalibratie met 50 darks, 25 flats en 25 darkflats.
Telescoop: Skywatcher QUATTRO150 @F/3.45
Camera: Altair Astro Hypercam 269C ProTec @0°C, 282 HCG, offset 150.
Filter: Optolong L-pro
Focuser: ZWO EAF
Montering: Skywatcher NEQ6
Guiding: QHY5 9x50 Finderguider
Software: N.I.N.A (EQmod/ASTAP/PHD2)
Pre- en Post-Processing: PixInsight (WBPP / HDRcomp / MSGC / SPCC / RC astro BXT / RC astro NXT / GHS / HDRMST / SCNR).
- M13_300sL9hrs25min_S60s_1hr35min_HDR_MSGC_SPCC_BXT_NXT_GHS_HDRMST_SCNR80.jpg (3.79 MiB) 1241 keer bekeken
