Juni 2021 - M 10, M 12 en M 14

[Bob]

Juni en we zitten dik in de Grijze Nachten. Maar ook eindelijk kans op mooi weer en wat wolkenloze nachten!
We kiezen voor deze maand niet de allermooiste objecten, die bewaren we voor de periodes dat het weer echt donker wordt
Maar er is genoeg te zien deze grijze maanden en om te compenseren dat we geen echte toppers kiezen nemen we deze keer een drietal in beeld.
In het sterrenbeeld Ophiuchus bevindt zich een bekend trio van bolvormige sterrenhopen: M 10, M 12 en M 14. Alle drie best mooie bolhopen die met kleine kijkers al goed te zien zijn.
M 10 en M 12 vormen een ‘echt’ duo dat met lage vergroting in 1 beeldveld te zien is. Hun onderlinge afstand is ruim 3 graden, daarmee komen ze helaas niet in aanmerking als 2-in-beeld objecten.
M 14 staat wat verder weg, maar het is gebruikelijk deze 3 bolhopen ‘in 1 adem’ te noemen, dus die nemen we deze maand ook mee.
Alle drie zijn met een verrekijker ook te zien en dat geeft aan dat ze niet al te moeilijk zijn. Hier wat gegevens:

M 10 is mag. 6,6 en in een middelgrote telescoop een kleine 10 boogminuten groot. Hij staat ongeveer 14.000 lj bij ons vandaan. Zijn diameter is 83 lj.
M 12 is mag. 6,1 en heeft ongeveer dezelfde afmeting in de telescoop. Hij staat zo’n 16.000 lj ver weg en heeft een diameter van 75 lj.
M 14 is mag. 7,6, wat zwakker dus en ook kleiner dan de beide anderen. Hij staat op een afstand van 30.000 lj en is ongeveer 50 lj in diameter.

Met een beetje moeite en geluk kan nog een 4e bolhoop is dat deel van Oph gevonden worden, NGC 6366. Deze staat op zo’n 3 graden van M 14. Deze vormt wel een beetje een uitdaging in onze grijze nachten, hij is vrij zwak en diffuus. De helderheid is mag 9,5, maar wel uitgesmeerd als vrij grote vlek. Ook staat hij naast een zeer storende ster van mag 4,5. Zeker geen makkelijk beginnersobject dus, maar wel aardig om hier toch even te noemen en voor de fotografen wellicht wel een leuke samenstand.

We gaan natuurlijk proberen deze objecten gezamenlijk bij Gasteren of Kienveen te spotten, dat moet deze maand toch lukken nietwaar!

Wat plaatjes:

M101214_overzicht.JPG (34.49 KiB) 10641 keer bekeken

-
M 10 en M 12 in beeldveld van verrekijker

M10_12_verrekijker.JPG (31.36 KiB) 10641 keer bekeken

-
M 14 en NGC 6366, beeldveld van ~ 4,5 graad

M14_N6366.JPG (28.78 KiB) 10641 keer bekeken

[gerard van den braak]

We kiezen voor deze maand niet de allermooiste objecten, die bewaren we voor de periodes dat het weer echt donker wordt

Met deze opmerking doen we de prachtige sterrenhopen te weinig eer aan. Visueel zijn ze in een kleine telescoop alle drie goed te zien maar fotografisch vind ik het toch wel pareltjes.
Bijgaande fotocompilatie is al weer van wat jaartjes geleden maar geeft wel aan dat het zeer de moeite waard is ze te fotograferen. Met huidige technieken moet het veel beter kunnen, Wie neemt de uitdaging aan?
.

M10-12-14_gvdb.png (1.25 MiB) 10629 keer bekeken

[Alnilam]

\
We gaan natuurlijk proberen deze objecten gezamenlijk bij Gasteren of Kienveen te spotten, dat moet deze maand toch lukken nietwaar!

De uitdaging van Gerard is voor mij (nog) niet van toepassing, maar met zijn allen hier naar kijken is uiteraard geweldig!
Laten we hopen dat we veel leden zien!!

Ik doe mee in ieder geval.........

Nils

[Bob]

Met deze opmerking doen we de prachtige sterrenhopen te weinig eer aan. Visueel zijn ze in een kleine telescoop alle drie goed te zien maar fotografisch vind ik het toch wel pareltjes.

Goed dat je dat toch even opmerkt Gerard!
Je foto's laten inderdaad zien dat ze wel erg mooi zijn, vooral fotografisch.
Zelf denk ik bij de term 'allermooiste' aan een soort top10 en daar horen ze visueel zeker niet bij, vooral niet met wat kleinere telescopen.
Voor de aardigheid heb ik even gekeken hoe hoog ze op mijn lijst van meest waargenomen objecten staan. Dat geeft een indicatie hoewel natuurlijk niet 1-op-1 overeenkomend met volgorde van mooiste objecten:
M 12 staat op nummer 80, M 10 staat op nummer 102 en M 14 staat op nummer 143.
Als ik kijk naar een waardering voor het object op zich dan komt M 10 als mooiste van deze 3 uit de bus, daarna M 12 met ook redelijk goede 'cijfers' en als derde M 14 die matige waarderingscijfers krijgt.

[Bob]

De afgelopen twee nachten (31 mei/ 1 juni) was het helder!
Daar toch maar even gebruik van gemaakt. De Grijze Nachten maken het wel wat saai helaas. Ik heb daarom alleen even makkelijk het dak opengeschoven en met de 13cm AstroPhysics gekeken. Uiteraard naar de OvdM's!
Het donkerste moment is rond 01.30 en de eerste avond was de hemel niet super en kon ik niet het geduld opbrengen om onder die saaie, grijze hemel te wachten tot dat moment. Rond 01.00 ben ik toen gestopt (tegen 24.00 begonnen, eerder hoeft ook niet...). Als laatste die avond de 3 bolhopen in Oph in beeld genomen.
Het zijn zeker heel aardige bolhopen, maar krijgen met de 13cm zeker geen toprating. Het zijn echte suptoppers. Dat geldt vooral voor M 10 en M 12. M 14 is de zwakste en valt ook wat buiten de boot van de suptoppers.
M 10 is erg helder maar vertoont vrijwel geen afzonderlijke sterren, alleen met 155x perifeer wel wat (gegeven natuurlijk de flink grijze hemel). M 12 komt wat zwakker over maar vertoont wel veel afzonderlijke sterren. M 12 lijkt wat ijl qua samenstelling en M 10 erg 'volgepakt' . Je kunt dat verschil mooi op de foto's van Gerard zien.

De tweede avond, afgelopen nacht dus, was het wat beter aan de hemel en de moeite waard om wat langer door te gaan. Op het donkerste moment (01.30) heb ik M 13 nog maar even in beeld genomen en dat is zelfs met de 13cm toch wel zeer, zeer fraai (@155x)! Deze avond vooral toch weer de nodige dubbelsterren langs geweest, het is eigenlijk net als bij Volle Maan, dan is het bijna alleen geschikt voor dubbelterren.
Tegen 02.00 afgesloten met twee favorieten in Serpens die ik voor de liefhebbers even wil noemen:
Theta Ser (Alya) - zeer fraai voor erg lage vergroting. Ook haalbaar met 10x. In dit geval met 20x bekeken en dat laat een zeer fraai helder paar zien.
59 Ser - zeer fraai voor flinke vergroting, met 155x is deze heel mooi te zien, een heldere gele A en een flink zwakkere B op 3,8" afstand.

[Alnilam]

Op donderdag 10-6 was het even redelijk qua helderheid. Wel wat hoge sluier, maar het was te doen, dus de Newton op de StarSeekerIV gezet en fluks uitgelijnd op vega en arcturus.
Eerst even naar Albireo gekeken, die was goed zichtbaar en op 100x (met 8mm hyp) prachtig waarte nemen . Toen naar M10, die had ik al eens gezien,en makkelijk te vinden, leek aardig compact in het centrum maar wat nevelig door de hoge sluier.
Vandaar M12 een klein hopje die was zichtbaar maar was beduidend zwakker. Vandaar naar M14 die weer redelijk goed te zien was, gaatje in de sluier
Toen weer terug naar 10en 12 die qua kijken niet verbeterden. De sluier bleef hardnekkig in de weg zitten
Er kwamen wat meer wolken en rond 0030 ( de 11e) ben ik maar gestopt. Was toch een mooie dag eerst met z'n allen in Gasteren en als toetje Albireo en het OvdM

Nils