September 2021 - M 15 en M 2

Elke maand een voor iedereen toegankelijk object
Bericht
Auteur
Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

September 2021 - M 15 en M 2

#1 Bericht door Bob » 29 aug 2021 19:01

In september staan twee mooie, heldere bolvormige sterrenhopen centraal aan de hemel en we kunnen er niet omheen om die deze periode tot OvdM's te benoemen: M 15 en M 2
Beide zijn helder genoeg om (makkelijk) met een verrekijker te zien en ook vrij makkelijk te vinden met heldere sterren in de omgeving als richtpunten. Ze zijn daarmee erg toegankelijk voor alle waarnemers.
Daarnaast zijn het, zoals alle 'grote' bolhopen ook dankbare objecten voor ervaren waarnemers met grote telescopen en voor astrofotografen.
M 15 is de helderste van de twee en ook de iets grotere. Daarnaast staat M 15 een stuk hoger aan de hemel en is daardoor toch wel de meest aantrekkelijke om waar te nemen.

M 15 is met een leeftijd van 12 tot 13 miljard jaar 1 van de oudste van de bekende bolhopen. Hij staat ongeveer 33.600 lichtjaar bij ons vandaan en heeft een diameter van 175 lichtjaar waarmee hij ook 1 van de grootste is. Met een populatie van meer dan 100.000 sterren is het ook nog 1 van de meest 'dichtbevolkte' bolhopen die bekend zijn.
M 15 heeft een visuele magnitude van 6,2 en is onder hele goede condities met blote oog al zichtbaar. Hij bevindt zich in Pegasus, tegen de westelijke grens met Equuleus aan.

Het verhaal van M 2 lijkt erg op dat van M 15, alleen staat M 2 verder weg, nml. op 55.000 lj. De diameter is ook 175 lj en zijn leeftijd ook zo'n 13 miljard jaar. Met een bevolking van 150.000 sterren is hij rijker en nog dichter bevolkt dan M 15.
Door de grotere afstand is M 2 voor ons wat zwakker en kleiner. Zijn visuele helderheid is magn. 6,5. Hij bevindt zich in Aquarius, 8 graden vrijwel recht ten westen van Alpha Aqr.

Aan onze septemberhemel dit jaar vormt de zeer heldere Jupiter een mooi uitgangspunt om beide bolhopen met de verrekijker te vinden. Je hoeft alleen maar rustig wat recht omhoog te gaan, een tikkeltje rechts aanhoudend, en je komt ze tegen! Zie de overzichtskaart hieronder.
Ook zijn er richtsterren die goed opvallen in de verder vrij lege hemelstreek. De heldere Epsilon Peg is dat voor M 15 en Alpha en Beta Aqr zijn dat voor M 2.
Zie het tweede kaartje hieronder waarbij middenin het beeldveld van een 10x verrekijker wordt weergegeven (bij benadering).
Aardige bijkomstigheid bij M 2 is dat deze periode de planetoïde Julia niet ver weg staat. Deze is magn. 9,3 en met kleine telescoop al makkelijk te zien. Uiteraard is voor zekere identificatie een heel nauwkeurige kaart wel nodig!

Succes met waarnemen en we zien graag vele verslagen van visuele waarnemingen en vele astrofoto's tegemoet!
-
M15_en_M2_overzicht.png
M15_en_M2_overzicht.png (43.55 KiB) 6833 keer bekeken
-
M15_en_M2_verrekijker.png
M15_en_M2_verrekijker.png (16.48 KiB) 6833 keer bekeken
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#2 Bericht door Bob » 31 aug 2021 08:27

Nou, deze beide OvdM-bolhopen zijn alweer aan de beurt geweest!
Het was gisterenavond redelijk helder en het kon dus niet uitblijven om ze te bekijken. Uiteraard ging de echte aandacht uit naar Saturnus en Jupiter. Ik moet zeggen dat dit zeker niet tegenviel, vooral Jupiter kwam verrassend mooi en gedetailleerd over met de 13cm AstroPhysics @ 155x! Zeer veel mooier dan eerder deze maand toen ik in Zuid-Frankrijk Jupiter meerdere malen heb gezien met de 15cm Meade, ondanks de 10graden hogere positie daar! Dat is wel even een opstekertje want dan weet ik weer dat ik een AstroPhysics heb die echt wel torenhoog uitsteekt boven het niveau van een standaard Meade'tje... Dat opstekertje was zeker wel nodig want wat een verschil in hemel met die plek in Zuid-Frankrijk...
De Melkweg was gisterenavond in mijn tuin redelijk goed te zien, naar NL-maatstaven zou ik zeggen 'kan beter, maar niet echt slecht'. De gedachten aan de Melkweg zoals die te zien was in de Cevennes moet ik nu maar even proberen te verdringen :(
Maar goed, hier gaat het dus om M 2 en M 15.
Eerst M 2 bekeken, even klein stukje recht naar boven vanaf Beta Aqr en hij stond in beeld, dat is supermakkelijk!
Bekeken met 155x, mooie bolhoop, geen opvallende heldere kern maar een 'breed' helder centraal gebied dat langs de randen afzwakt. Perifeer konden langs de rand net wat afzonderlijke sterren worden opgepikt.
Daarna M 15, ook makkelijk te vinden ten NW van Epsilon Peg. Ook met 155x bekeken en het verschil in afstand is duidelijk te zien, M 15 toont perifeer makkelijk en veel afzonderlijke sterren. De kern is kleiner en meer uitgesproken, dit geeft echt de indruk dat M 15 minder dichtbevolkt is dan M 2 en alleen vanwege zijn kleinere afstand 'mooier' is om te zien.

Planetoïde 89 Julia, nabij M 2, ook even meegenomen. Julia was nog niet aangevinkt op mijn planetoïdenlijst, dus ook wel even aardig. Met een helderheid van 9,1 is de planetoïde makkelijk te zien en ook goed te identificeren tussen de sterren in zijn (haar?) omgeving.
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Muddelflut
Berichten: 445
Lid geworden op: 26 dec 2018 11:20
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#3 Bericht door Muddelflut » 31 aug 2021 10:23

Leuke waarnemingen Bob. Direct alweer kunnen "scoren". En Julia als bonus zal ook wel lekker zijn.
T!

Ria
30 cm Taurus Dobson DSC f5
13cm SW Explorer-PDS f5 op Orion Starseeker IV
Lunt 80mm op GsAZ
Bresser 10x50, Celestron 15x70
http://astro.dodsoft.nl

Gebruikersavatar
Alnilam
Berichten: 415
Lid geworden op: 28 aug 2019 18:29
Locatie: Odoorn
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#4 Bericht door Alnilam » 31 aug 2021 17:52

Ja het was weer even mooi, Gelukkig kon ik deze keer ook even kijken.
Eerst Saturnus daarna een hele tijd naar Jupiter. Beide met de 15cm startravel refractor met de TMB 5mm er in dus op 150x. Bob kwam door met een kreet dat hij Julia in beeld had! :o
Het bleek gelukkig een planetoide te zijn... :D Ik had de OvdM September nog niet gelezen... Dus even naar Julia gezocht en ook M2 meegenomen. Het was inmiddels rond middernacht,moest echt stoppen, het werd knap heiig en ook :om 0700 ging de wekker weer. :( Dus M15 komt de volgende keer weer.
Batterij bleek ook nagenoeg leeg. :? Dom he.....
Dus zodra het even kan gaan we nog even achter M15 aan en uiteraard ook weer M2 en wellicht Julia....
Clear Skies!
Nils
:mrgreen:
SW 13cm f5 Newton op Alt/Az 5 + TSAPO102Q f/5.1 flatfield astrograph op iOptron CEM26

Gebruikersavatar
Alnilam
Berichten: 415
Lid geworden op: 28 aug 2019 18:29
Locatie: Odoorn
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#5 Bericht door Alnilam » 03 sep 2021 12:14

Gisteravond was het HELDER!!!! :D :o

Dus de Newton op de EQ6 R gezet. Na de gebruikelijke checks en uitlijning ging het los!
Even snel een bezoekje gebracht aan Polaris op 100x en ( ook om de montering te testen..) naar Albireo, die stond redelijk hoog in het ZZO op 63 graden. Ging vlekkeloos. Geen touwtjes in de knoop en meteen smak bang er boven op.
Dus van Noord naar Zuid zonder enig probleem.
Saturnus stond mooi en daar mee aan het experimenteren geweest, De transparantie was niet daverend 19.24 maar dat werd gaande weg beter. Eerst met de Hyp 10mm op 75x, vervolgens met de Hyp 5 op 150x prachtig!! Om lekker eigenwijs te zijn, de TMB 3,2 mm er in gezet 234x. Was redelijk scherp, maar vond het niet echt fijn kijken. dus maar weer terug naar 150X. Vervolgens een bezoek aan Jupiter op 150x. Werkelijk schitterend. Mooie details te zien, een genot om naar te kijken.
De melkweg werd zelfs, zei het vaag, zichtbaar. Dus eerst fluks naar M2. Ingeven en boem recht er op! prachtig gezicht, vandaar uit door naar M15, onderweg nog even rond gezocht naar Tante Julia.. waarschijnlijk gezien, maar weet het niet zeker, dus denk dat ze me toch ontglipt is. M15 stond er ook weer schitterend bij. Wat een pracht hobby hebben we toch! :mrgreen: T!
Dus het OvdM gescoord en toch nog maar eens naar Julia zoeken. Wellicht zaterdag avond in Gasteren??
SW 13cm f5 Newton op Alt/Az 5 + TSAPO102Q f/5.1 flatfield astrograph op iOptron CEM26

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#6 Bericht door Bob » 03 sep 2021 13:14

Alnilam schreef: 03 sep 2021 12:14 onderweg nog even rond gezocht naar Tante Julia.. waarschijnlijk gezien, maar weet het niet zeker,
Een planetoïde, zoals Julia, kun je niet 'zomaar' even zoeken. Je moet exact weten waar hij staat en een kaart hebben waarop alle omgevingssterren ook exact te zien zijn.
Helderheid helpt natuurlijk bij planetoïden en Julia is nu 9,1. Daarmee heb je dan niet zoveel omgevingssterren van vergelijkbare helderheid.

Bijgaand twee kaartjes om mee te zoeken.
Als overzicht de positie tussen Alpha Aqr en M 2 en als detail het beeldveld met 30x (ongeveer natuurlijk).
In de laatste sterren tot mag 10.
Als je in dat laatste beeldveld de twee zwakke sterren van mag 10 kunt herkennen die naast (Oost) Julia staan, dan zie je ook het driehoekje dat zij vormen met Julia en weet je zeker dat de iets meer heldere ster in de westpunt van het driehoekje Julia is!

Let er natuurlijk wel op dat planetoïden elke dag een stukje verplaatsen! Deze plaatsjes zijn voor vandaag (3/9) en morgen is het alweer iets anders...
-
Julia_tussen_M2_en_Alpha_Aqr.png
Julia_tussen_M2_en_Alpha_Aqr.png (12.59 KiB) 6796 keer bekeken
-
Julia_met_30x.png
Julia_met_30x.png (7.75 KiB) 6796 keer bekeken
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Alnilam
Berichten: 415
Lid geworden op: 28 aug 2019 18:29
Locatie: Odoorn
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#7 Bericht door Alnilam » 04 sep 2021 08:06

Bob schreef: 03 sep 2021 13:14
Alnilam schreef: 03 sep 2021 12:14 onderweg nog even rond gezocht naar Tante Julia.. waarschijnlijk gezien, maar weet het niet zeker,
Een planetoïde, zoals Julia, kun je niet 'zomaar' even zoeken. Je moet exact weten waar hij staat en een kaart hebben waarop alle omgevingssterren ook exact te zien zijn.
Helderheid helpt natuurlijk bij planetoïden en Julia is nu 9,1. Daarmee heb je dan niet zoveel omgevingssterren van vergelijkbare helderheid.

Bijgaand twee kaartjes om mee te zoeken.
Als overzicht de positie tussen Alpha Aqr en M 2 en als detail het beeldveld met 30x (ongeveer natuurlijk).
In de laatste sterren tot mag 10.
Als je in dat laatste beeldveld de twee zwakke sterren van mag 10 kunt herkennen die naast (Oost) Julia staan, dan zie je ook het driehoekje dat zij vormen met Julia en weet je zeker dat de iets meer heldere ster in de westpunt van het driehoekje Julia is!

Let er natuurlijk wel op dat planetoïden elke dag een stukje verplaatsen! Deze plaatsjes zijn voor vandaag (3/9) en morgen is het alweer iets anders...
-
Julia_tussen_M2_en_Alpha_Aqr.png
-
Julia_met_30x.png
Waarvan akte!! :) Wellicht vanavond in Gasteren?
SW 13cm f5 Newton op Alt/Az 5 + TSAPO102Q f/5.1 flatfield astrograph op iOptron CEM26

Gebruikersavatar
gerard van den braak
Berichten: 738
Lid geworden op: 26 dec 2018 10:56
Locatie: Zuidlaren
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#8 Bericht door gerard van den braak » 09 sep 2021 19:40

Op de avond van 8 september ben ik, met de C8 op een EQ5 pro, aan de slag geweest met de objecten van de maand; M2 en M15. Met een buitentemperatuur van een graad of 20 was het genieten van de rust, de sterrenhemel en de objecten v.d. mnd in het bijzonder. Wat een pracht en praal. :o Astrofotografie is een prachtige tak van de hobby, maar dit hoort er tocht écht óók bij.

M2
- Een zeer goed waarneembare bolhoop, hij valt direct op en is zonder moeite waar te nemen. Hij is wat compacter dan M15. De sterren in de bolhoop zijn te zien als speldenprikjes.
In het centrum staan de sterren dicht opeen gepakt maar diep in het centrum kan ik ze niet meer scheiden. Een schitterend gezicht.

M15
- Een prachtige grote opensterrenhoop, zeer prominent in beeld. Zeer veel sterren in centrum van de bolhoop en veel, erg veel, sterren in de periferie. De steren zijn tot bijna in het midden opgelost.

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#9 Bericht door Bob » 10 sep 2021 14:00

Zoals Ria in dit bericht > https://vwsnoorddrenthe.nl/phpBB/viewto ... ?f=3&t=526 meldt hebben we M 2 en M 15 met mijn 40cm Dobson kunnen waarnemen. Prachtig natuurlijk.
Op 8 september was er weer een gelegenheid en heb ik M 15 met de 50cm Dobson bekeken. Dat is nog weer een flinke slok op een borrel extremer dan met 40cm... Het object, en daarmee al die afzonderlijke sterren zijn nog helderder en meer zwakke sterren zijn te zien. Geweldig en geeft weer aan dat zo'n bekend object kiezen als OvdM leuk is, waarschijnlijk had ik er anders niet (weer...) naar gekeken.
Uiteraard op 8 september nog meer waarnemingen gedaan. De omstandigheden waren niet geweldig, erg slechte seeing en matige transparantie (waarschijnlijk licht sluier die veel lichtvervuiling oppikt en de hemel erg licht laat lijken). Die avond/nacht toch van 22 uur tot 02.30 met de 50cm waargenomen. Verslag komt nog wel...
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Muddelflut
Berichten: 445
Lid geworden op: 26 dec 2018 11:20
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: September 2021 - M 15 en M 2

#10 Bericht door Muddelflut » 11 sep 2021 08:07

Wauw, jaloers! Dat moet prachtig geweest zijn.
Groot gelijk dat je je 50cm eens even weer van stal hebt gehaald!

Ria
30 cm Taurus Dobson DSC f5
13cm SW Explorer-PDS f5 op Orion Starseeker IV
Lunt 80mm op GsAZ
Bresser 10x50, Celestron 15x70
http://astro.dodsoft.nl

Plaats reactie