April 2020 - Mel 111/Cr 256

Elke maand een voor iedereen toegankelijk object
Bericht
Auteur
Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

April 2020 - Mel 111/Cr 256

#1 Bericht door Bob » 07 apr 2020 16:17

Melotte 111 (Mel 111) draagt ook de naam Collinder 256 (Cr 265) en is een groot en nabij open sterrenhoop in Coma Berenices. Het wordt ook wel het ‘Coma Berenices Cluster’ genoemd.
De sterrenhoop meet 5x5 graden en bestaat uit zeven heldere sterren en vele zwakkere. Het leent zich uitstekend voor waarnemen met een verrekijker en rich-field telescoop.
Mel 111 behoort tot de meest nabij gelegen open sterrenhopen (de afstand is 288 lichtjaar). In de verrekijker wordt het gehele beeldveld gevuld met meer dan twintig sterren die goed te zien zijn.
Als je in het midden van het beeldveld in oostelijke richting kijkt zie je daar, ook weer in het midden, de dubbelster 17 Com staan. Deze dubbelster met sterren van magnitude 5.3 en 6.6 is met de verrekijker te scheiden als je deze goed ondersteunt. De onderlinge afstand tussen de sterren is 2,25’.
Nog wat verder naar het oosten staat NGC 4565. Dit is een groot en zeer fraai edge-on stelsel (sterrenstelsel in zij-aanzicht). Dit stelsel is met een kleine telescoop al te zien. Met een wat grotere telescoop is het één van de allermooiste sterrenstelsels die we kunnen zien.

Om Mel 111 te vinden is het noodzakelijk eerst de drie sterren van het sterrenbeeld Coma Berenices te vinden. Dit sterrenbeeld lijkt op een winkelhaak met een been naar het zuiden en een been naar het westen gericht. De sterren hebben alle drie een helderheid van ongeveer magnitude 4.
Mel 111 bevind zich net onder de meest westelijke ster van de winkelhaak (Gamma Com). Als je die in beeld heb kan het niet meer missen. Zie het plaatje hieronder.
De astrofotografen onder ons moeten even goed kijken wat ze als centrum van de foto nemen want niet alles past binnen het beeldveld. Maar er is zeker wel een mooi plaatje te schieten.
Voor de bezitters van een spiegelreflexcamera op statief is het ook een mooi object. Met 10 seconden belichting staat de open cluster er op.
Het zal, als je zoiets voor het eerst doet wel even zoeken zijn om de sterrenhemel er scherp op te krijgen.

Succes met waarnemen en we zijn benieuwd naar de resultaten!
-
Coma_en_Mel111.JPG
Coma_en_Mel111.JPG (85.49 KiB) 16719 keer bekeken
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#2 Bericht door Bob » 09 apr 2020 08:21

Gisterenavond was een mooie gelegenheid om aan te tonen hoe toegankelijk Mel 111 is om waar te nemen!
De vrijwel volle Maan stond in Virgo, en dat is niet ver weg...
Even naar buiten stappen met de verrekijker en dan even tussen Leo en Bootes in kijken en je heb hem snel te pakken.
Het is een vrij 'leeg' gebied en zo'n groepje sterren dat mooi binnen het beeldveld past valt dan snel op.
Uiteraard is de hemel erg licht en zijn de sterren vrij zwak. De 7 helderste sterren zijn het die toch direct opvallen en bij wat nauwkeuriger kijken zijn er toch aardig wat meer te zien.
En let wel, allemaal met de verrekijker gewoon uit de hand, dus niks dure/grote telescopen :mrgreen:

Ook heel aardig is dat met wat steun zodat de verrekijker iets meer stabiel is de dubbelster 17 Com ook al te zien is.

Deze tekening heb ik ervan gemaakt. Het laat zien hoeveel sterren er te zien waren, dat was ongeveer tot mag 7:
-
Mel111_bino_10x.jpg
Mel111_bino_10x.jpg (98.67 KiB) 16715 keer bekeken
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
gerard van den braak
Berichten: 738
Lid geworden op: 26 dec 2018 10:56
Locatie: Zuidlaren
Contacteer:

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#3 Bericht door gerard van den braak » 15 apr 2020 12:33

Met de Tak(f5) en de ASI294 MC pro creëer ik een beeldveld van 1 x 1,4 graad. Dat is voor Mel 111 veel te weinig, alleen het centrum komt er op. Mel 111 meet +/- 5 x 5 graden. Met een Canon, voorzien van de standaard zoomlens (die goedkope kitlens) heb ik eerder een foto gemaakt onder Noorderlicht en daar staat hij geheel op. Bijgaande foto is van gisterenavond, de inzet van 2015.
.
melotte_111_2020-04-14_gvdb.jpg
melotte_111_2020-04-14_gvdb.jpg (618.8 KiB) 16587 keer bekeken

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#4 Bericht door Bob » 15 apr 2020 14:22

Mel 111 is ook makkelijk met het blote oog te zien. Gisterenavond kon ik dat nog weer even bevestigen. Tijdens een avond-fietstocht door het Hunzedal was het rond 21.00 zeer helder en ook donker. Ik kon Mel 111 zeer makkelijk zien, ook de Lambda-achtige vorm was goed herkenbaar.
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#5 Bericht door Bob » 16 apr 2020 07:23

Gisterenavond was het 'een beetje' helder. Veel en vrij dikke sluier in de vroege avond deed me besluiten de 50cm maar niet buiten te zetten. Later op de avond werd het beter, maar sluier dreigde wel dichterbij te komen.
Maar een deel van de tijd was het redelijk, ik kon Mel 111 goed zien met blote oog. Met de 13cm AstroPhysics heb ik Mel 111 een tijdje 'bestudeerd'.
Zoals in de inleidende tekst bij dit Object van de Maand al door Gerard is aangegeven met het noemen van 17 Com en NGC 4565 is er in/bij/rond zo'n object meer te zien. We positioneren objecten in deze rubriek dus niet alleen als objetc op zich, maar ook als kapstok om eens verder te kijken. Dat is natuurlijk niet altijd mogelijk, soms zal een object echt 'in zijn eentje' zijn, maar in veel gevallen zal er toch iets anders in de buurt te zien zijn.
Een zeer groot object als Mel 111 is bij uitstek geschikt om als kapstok te dienen. Ik heb daarom binnen de mogelijkheden van de 13cm het gebied uitgekamd'.
Naast de zeer prominente dubbelster 17 Com zijn er nog enkele heel aardige paren te vinden binnen de grenzen van Mel 111.
STF 1643 is met 110x een heel subtiel paar. STF 1651 is met 110x ook subtiel en nog iets mooier. STF 1633 is met 55x heel makkelijk en heel fraai, een leuk voorbeeld van 'koplampen in space'. STF 1639 is met 155x zeer fraai, een toppertje!
STF 1650 is de wat mindere van het stel, wat zwak en wat ruim, maar toch mooi in beeld want hij staat vlak naast de helder 21 Com.
NGC 4565 is onder de gegeven omstandigheden redelijk te zien met de 13cm. Met 45x net, dan vooral perifeer, met 78x wel mooi met een helder kerngebied en vooral perifeer dan de lange smalle uitlopers.
Wat dichterbij het centrum van Mel 111 en niet ver van NGC 4565 is het stelsel NGC 4494 te vinden. Een compact en helder stelsel dat makkelijker te zien is dan 4565. Met 110x is een compacte heldere kern te zien met daar omheen een bijna ronde zwakker, subtiele halo.
Net even buiten de 'grenzen' van Mel 111 staat NGC 4559. Dit is een vrij groot maar ook nogal diffuus ovaal stelsel,met 78x redelijk goed te zien. Naast de kern staat een voorgrondster van mag 12 die opvalt en wat stoort.

Genoeg te doen dus bij dit Object van de Maand! 8-)
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Muddelflut
Berichten: 445
Lid geworden op: 26 dec 2018 11:20
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#6 Bericht door Muddelflut » 16 apr 2020 07:30

Mooie verslagen hoor. Ook leuk die extra info over de dichtbij staande objecten. Goed bezig T!

Ria
30 cm Taurus Dobson DSC f5
13cm SW Explorer-PDS f5 op Orion Starseeker IV
Lunt 80mm op GsAZ
Bresser 10x50, Celestron 15x70
http://astro.dodsoft.nl

Gebruikersavatar
Bob
Site Admin
Berichten: 555
Lid geworden op: 26 dec 2018 09:00

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#7 Bericht door Bob » 19 apr 2020 11:37

Ondanks het mooie weer toch maar even achter de computer zitten voor een verslagje, anders raak ik te ver achter... ;)
Eergisteren was het 's avonds weer goed helder en heb ik even Mel 111-time genomen. Deze keer met weer een andere bril, nml. de 50cm bril!

Met een laagste vergroting van 85x waarbij een beeldveld van 1,1 gr verkregen wordt is het voor Mel 111 zelf natuurlijk niet echt interessant om te kijken. Je krijgt per beeldveld slechts enkele (erg) heldere sterren in beeld.
Wel interessant is Mel 111 dan weer als kapstok.
In dit geval heb ik twee dubbelsterren bekeken die buiten bereik vallen van de 13cm omdat ze een te zwakke B hebben: SHJ 143 (= 12 Com) en HJ 517.
12 Com heeft een hele heldere begeleider (C) die al met kleine telescoop te zien is. Deze C is mag 8,9 en staat ver weg op 65" afstand. De B is lastiger, die is 11,8 en staat op 35". Door het grote helderheidsverschil met A (mag 4,8) is B met kleinere telescopen lastig te zien. Niet met de 50cm, want in de schemering was deze B al makkelijk te zien met 165x.
HJ 517 staat daar dichtbij en is met de 50cm ook makkelijk. A is 9,1 en B is 12,5 op 20" afstand, voor een kleinere kijker is B wel zwak.
Naast de heldere sterrenstelsels die ik vorige keer al noemde en met de 13cm kon zien, zijn er nog wat (erg) zwakke stelsels te vinden op de achtergrond van Mel 111. 4 daarvan heb ik bekeken:
IC 780, IC 3171, IC 3122 en IC 3376. Allen klein en erg zwak maar met de 50cm redelijk goed te zien. Als voorbeeld: Naast IC 3376 staat en ster van mag 14,6, deze was te zien en had globaal dezelfde helderheid als het stelsel.

Na deze Mel 111 waarneming heb ik nog een tijd allerlei andere zaken waargenomen. Het was een zeer goede avond en het loonde om zwakke stelsels zoals die IC's op te zoeken.
Maar uiteindelijk is het toch het mooiste om wat van de toppers te bekijken en een waarneming van M 13 met 220x was een absoluut hoogtepunt en weer adembenemend!
www.bobhogeveen.nl
80mm Zenitstar << tot >> 500mm Dobson

Gebruikersavatar
Muddelflut
Berichten: 445
Lid geworden op: 26 dec 2018 11:20
Locatie: Groningen
Contacteer:

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#8 Bericht door Muddelflut » 20 apr 2020 08:50

Ook ik heb gisteren eindelijk de 50 in kunnen zetten. De 10x50 dan welliswaar :mrgreen:
Maar ik wou ook graag het object van de maand spotten en nu kon ik daar (even) tijd voor maken.
Allereerst heb ik kunnen "genieten" van de Starlinktrain van Musk. Ik heb zeker zo'n 20-tal satellieten achter elkaar door Ossenhoeder zien trekken. Het geeft een dubbel gevoel. Eerst is het even leuk om zoiets te zien en dan besef je dat het gewoon de hemel vervuild. Wat zijn het er veel en wat ik begreep komen er nog veel meer bij.
Maar goed Mel 111 dan. Pff wat een ramp vanuit de tuin. Op Terschelling kan ik hem met het blote oog zien. Vanuit de tuin kan ik nauwelijks de winkelhaak van Coma Berenices vinden. Maar ik weet waar ik moet zoeken dus ik had hem ook zo in beeld. Hij past uiteraard helemaal in het beeldveld met de bino en is een sprankelende open hoop met redelijk veel (20 a 30) heldere sterren en een aantal wat minder helder. Maar een prominente hoop in dit gebied.
Daarna heb ik nog naar Wega gekeken waarbij je zo mooi één dubbel van de dubbele dubbel kunt zien. Hele mooie heldere sterren. Ook M13 heb ik in de (10x) 50 gezien, maar meer als een vaag vlekje wordt het niet.
Ik vind dit object van de maand idee erg leuk omdat het redelijk eenvoudige objecten zijn en het motiveert echt om, al is het maar even, lekker even buiten te kijken :)

Ria
30 cm Taurus Dobson DSC f5
13cm SW Explorer-PDS f5 op Orion Starseeker IV
Lunt 80mm op GsAZ
Bresser 10x50, Celestron 15x70
http://astro.dodsoft.nl

Gebruikersavatar
gerard van den braak
Berichten: 738
Lid geworden op: 26 dec 2018 10:56
Locatie: Zuidlaren
Contacteer:

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#9 Bericht door gerard van den braak » 20 apr 2020 17:42

Muddelflut schreef: 20 apr 2020 08:50 Ik vind dit object van de maand idee erg leuk omdat het redelijk eenvoudige objecten zijn en het motiveert echt om, al is het maar even, lekker even buiten te kijken :)
De waarneemcommissie vraagt zich af of er meer leden zijn die het met Ria eens zijn. Dat is immers bepalend voor de continuïteit van het project.
.....................DUS.........................GRAAG.................REACTIE...................

Gebruikersavatar
gerard van den braak
Berichten: 738
Lid geworden op: 26 dec 2018 10:56
Locatie: Zuidlaren
Contacteer:

Re: April 2020 - Mel 111/Cr 256

#10 Bericht door gerard van den braak » 21 apr 2020 15:03

Terwijl de apparatuur in de sterrenwacht draait en M94 fotografeert, ga ik in de tuin op zoek naar Melotte 111.
Om Mel 111 te vinden wil ik eerst de drie sterren van het sterrenbeeld Coma Berenices vinden. Dit sterrenbeeld lijkt op een winkelhaak met een been naar het zuiden en een been naar het westen gericht. Mel 111 bevindt zich net onder de meest westelijke ster van de winkelhaak. Helaas is die ‘winkelhaak’ met geen mogelijkheid te zien, maar ik kan me aardig oriënteren met de planisfeer. Mijn oriëntatie punten zijn de sterren Arcturus in Boötes, Porrima in Virgo en Denebola in Leo. Leunende tegen een muur scan ik met de verrekijker (8x50) de hemel vanaf Porrima recht naar boven. Vele zwakke sterren trekken door het beeldveld. Maar dan, met m’n hoofd ver in de nek, wordt het zoeken beloond. Melotte 111 knalt er uit, niet te missen. Het zijn super heldere sterren vergeleken met wat eerder voorbij kwam. De configuratie van de sterren lijkt op de letter λ.
Met de camera die al enkele dagen paraat staat, heb ik bijgaande foto gemaakt. Dat was ff een gokje want in de zoeker zag ik niks. De (plastic kit) zoomlens van de Canon 350D staat op 55mm, het grootste beeldveld. Het was even zoeken en oriënteren, maar de beloning is geweldig.
.
melotte_111_2020-04-20.jpg
melotte_111_2020-04-20.jpg (1.01 MiB) 14590 keer bekeken

Plaats reactie